تخت سلیمان در زمان های پیش از تاریخ و در دوران هخامنشی و اشكانی و ساسانی معبد شاهراه های عمده بود كه از طرف همدان به طرف ارمنستان و آسیای صغیر رفته و از لحاظ لشكركشی نیز اهمیت فوق العاده داشت و محل تلاقی و برخورد اقوام مختلف بود. در جغرافیای تاریخی شهر شیز از پایتخت های بزرگ آذربایجان است كه بعدها مركز بزرگ آتشكده عظیم شهر یاران ساسانی گردید. اسكلت آتشكده بزرگ ساسانی پس از گذشت قرن ها اختلاف محلی بین شیز و تخت سلیمان برطرف كرده است و روشن می سازد كه شهر شیز همان تخت سلیمان است.
اوج شكوه و آبادانی تخت سلیمان مربوط به دوره ساسانی می باشد این قلعه با عظمت تكاب در سال 624 میلادی توسط حمله ارتش روم و شكست سپاهیان خسرو دوم مورد غارت و تخریب واقع و از اعتبار آن كاسته شد تا این كه در زمان حكومت آقاخان مغول با انجام تعمیرات وسیع و چشمگیر و احداث بناهای جدید از این مكان به عنوان پایتخت باستانی و تفرجگاه استفاده می شده، بعداً نیز محل مذكور توسط مردم عامه بصورت شهركی كم اهمیت با مشاغل مشوعی در قرن 11 ه.ق ادامه حیات می دهد. قدمت این منطقه از لحاظ سكونت گاه انسانی به 3 هزار سال پیش باز می گردد.